NST Cihazlarında En Sık Karşılaşılan Arızalar ve Çözüm Yöntemleri

NST (Non-Stres Test) cihazları, fetal kalp atım hızı (FHR) ve rahim kasılmalarını (uterin kontraksiyonlar) eş zamanlı olarak izleyen ve kaydeden ileri teknolojili tıbbi cihazlardır.
Bu cihazlar, doğum öncesi tanı ve izlem süreçlerinde hayati rol oynar. Dolayısıyla herhangi bir arıza veya ölçüm hatası, hasta güvenliğini doğrudan etkileyebilir.

Teknik servis personeli için NST cihazlarının doğru çalışmasını sağlamak, yalnızca onarım değil, aynı zamanda önleyici bakım (preventive maintenance) ve periyodik kalibrasyon süreçlerini de kapsar.

Aşağıda, NST cihazlarında en sık karşılaşılan teknik sorunlar ve bunların çözüm yöntemleri ayrıntılı şekilde açıklanmıştır.

NST Cihazı Nedir? Ne İşe Yarar? – Gebelikte Bebeğin Kalp Atışlarını İzlemenin Önemi

×

1. Prob (Transdüser) Arızaları

Belirtiler:

• Fetal kalp atışı alınamıyor

• Sinyal sürekli kesiliyor veya dalgalı

• “No signal” veya “Probe error” uyarısı

• Toko sensörü kasılmaları kaydetmiyor

Olası Nedenler:

• Prob kablosunda kırık veya ezilme

• Konnektörlerde oksitlenme

• Ultrason kristalinde arıza

• Prob yüzeyinde jel kalıntısı veya kirlilik

Çözüm Yöntemleri:

1. Kablo kontrolü: Multimetre ile süreklilik testi yapılır, iletim hatası varsa kablo değiştirilir.

2. Konnektör temizliği: İzopropil alkol ile dikkatlice temizlenir.

3. Prob yüzeyi temizliği: Nötr sabunlu su veya üretici önerisine uygun temizleyici ile temizlenir.

4. Değişim: Ultrason kristalinde çatlak varsa prob yenilenmelidir.

Öneri: Problar darbelere karşı hassastır. Kullanım sonrası kabloların sıkı sarılması veya çekilmesi, iç kırılmalara neden olabilir.

2. Yazıcı (Termal Printer) Sorunları

Belirtiler:

• Çıktı alınamıyor veya soluk çıkıyor

• Kâğıt sıkışması uyarısı

• Termal kafa aşırı ısınıyor

• Yazıcı motoru çalışmıyor

Olası Nedenler:

• Termal kafa kirli veya hasarlı

• Uyumlu olmayan yazıcı kâğıdı kullanımı

• Yazıcı motor sürücü kartında arıza

• Güç beslemesinde voltaj düşüklüğü

Çözüm Yöntemleri:

1. Termal kafa temizliği: İzopropil alkol ve pamuksuz bezle nazikçe silinir.

2. Kâğıt kontrolü: Orijinal termal kâğıt kullanılmalıdır.

3. Motor testi: 12V DC motor gerilimi multimetre ile ölçülür, motor dönmüyorsa değiştirilir.

4. Yazıcı sürücü devresi kontrolü: Yanık komponent varsa değiştirilir.

Not: Yazıcı kafası üzerine sivri cisimle baskı yapmak, termal rezistans hattını kalıcı olarak bozabilir.

3. Sinyal Gürültüsü ve Kalp Atım Okuma Sorunları

Belirtiler:

• Fetal kalp atım grafiği düzensiz

• Anormal pikler veya boşluklar

• Anne hareket ettiğinde sinyal kaybı

Olası Nedenler:

• Prob pozisyonunun hatalı olması

• Jel eksikliği

• Elektromanyetik girişim (EMI)

• Cihaz içi zayıf topraklama

Çözüm Yöntemleri:

1. Prob pozisyonu kontrolü: Bebeğin kalp atış yeri ultrasonla doğrulanmalıdır.

2. Yeterli jel kullanımı: Ultrasonik iletimi artırır.

3. Elektromanyetik filtreleme: Cihaz, güçlü radyo veya telefon sinyallerinden uzak tutulmalıdır.

4. Toprak hattı testi: Cihazın toprak bağlantısı ölçülür (maks. 0,2 Ω).

İpucu: Klinik ortamlarda aynı priz hattına bağlı diğer cihazlar (özellikle monitörler ve aspiratörler) sinyal bozulmasına yol açabilir.

4. Güç Kaynağı ve Batarya Arızaları

Belirtiler:

• Cihaz açılmıyor

• Şarj olmuyor veya pil çabuk bitiyor

• Ekranda düşük voltaj uyarısı

Olası Nedenler:

• Adaptör veya kablo arızası

• Batarya hücrelerinde kapasite kaybı

• Güç kartında arızalı regülatör

• Dahili sigorta atması

Çözüm Yöntemleri:

1. Adaptör çıkış ölçümü: Nominal voltaj ±%5 tolerans içinde olmalıdır.

2. Batarya kapasite testi: Hücreler 12V altında ölçülüyorsa değiştirilir.

3. Güç kartı incelemesi: Şişmiş kondansatör veya yanmış direnç kontrol edilir.

4. Sigorta değişimi: Eşdeğer amper değeriyle yenilenir.

Teknik Not: Batarya değişiminde üretici tarafından belirtilen model ve kimyasal tip (Li-ion/NiMH) kullanılmalıdır.

5. Ekran ve Kontrol Paneli Arızaları

Belirtiler:

• Ekran hiç açılmıyor veya donuyor

• Dokunmatik alan çalışmıyor

• Menü geçişleri kilitleniyor

Olası Nedenler:

• Ekran sürücü devresi arızası

• Yazılım (firmware) hatası

• Buton oksitlenmesi veya temas sorunu

• Aşırı sıcaklık veya nem etkisi

Çözüm Yöntemleri:

1. Görsel inceleme: Kablo bağlantıları gevşekse yeniden oturtulur.

2. Firmware güncellemesi: Üretici yazılımı yüklenir (servis modu).

3. Panel buton temizliği: Kontak spreyi ile hafifçe temizlenir.

4. Nem kontrolü: Cihaz oda sıcaklığında 24 saat bekletilir.

Öneri: Cihaz uzun süre nemli ortamda kaldıysa, ana kartta oksitlenme kontrolü yapılmalıdır.

6. Kalibrasyon ve Ölçüm Hataları

Belirtiler:

• FHR değerleri hatalı (gerçek dışı yüksek veya düşük)

• Kasılma şiddeti yanlış ölçülüyor

• Eş zamanlı iki prob farklı değer gösteriyor

Olası Nedenler:

• Zamanla sensör hassasiyetinde kayma

• Firmware kalibrasyon tablosunun bozulması

• Kullanıcı tarafından yapılan yanlış sıfırlama

Çözüm Yöntemleri:

1. Kalibrasyon cihazı (simülatör) ile test: FHR ve TOCO sinyali doğrulanır.

2. Üretici kalibrasyon menüsünden sıfırlama: Teknik servis erişimi gerekir.

3. Kalibrasyon sertifikası yenileme: Yıllık bakım planına dahil edilmelidir.

Profesyonel Not: Kalibrasyon her 6–12 ayda bir, üretici onaylı cihazlarla yapılmalıdır.

7. Yazılım ve Bellek Hataları

Belirtiler:

• Cihaz donuyor veya yeniden başlıyor

• Kayıt verileri kayboluyor

• Bellek dolu hatası

Olası Nedenler:

• Yazılım sürümü eski

• SD kart veya dahili hafıza arızalı

• Elektrik kesintisi sonrası sistem dosyası bozulması

Çözüm Yöntemleri:

1. Yazılım güncellemesi: Üretici destek sitesinden en güncel sürüm yüklenir.

2. Bellek kartı formatı: FAT32 biçiminde yeniden biçimlendirilir.

3. Donanım sıfırlama: Fabrika ayarlarına dönülür (servis menüsü).

Uyarı: Firmware güncellemesi sırasında cihazın enerjisi kesilmemelidir. Aksi halde ana kart zarar görebilir.

NST Cihazlarında Periyodik Bakım ve Önleyici Tedbirler

Cihaz arızalarının büyük bölümü düzenli bakım yapılmamasından kaynaklanır.
Aşağıdaki önleyici bakım adımları, cihaz ömrünü uzatır ve arıza riskini azaltır:

• Problar her kullanım sonrası temizlenip kablolar gevşek sarılmalı

• Haftalık yazıcı kafa ve konnektör bakımı yapılmalı

• Aylık kalibrasyon kontrolü

• Batarya her 3 ayda bir tam şarj-deşarj döngüsüne tabi tutulmalı

• Cihaz topraklama hattı periyodik olarak ölçülmeli

• Servis kayıt defteri tutulmalı

NST cihazları, fetal sağlığın izlenmesinde kritik rol oynayan yüksek hassasiyetli medikal cihazlardır.
Ancak bu cihazların klinik güvenilirliği, doğru bakım, periyodik kontrol ve zamanında arıza onarımı ile sağlanabilir.
Teknik servis ekiplerinin cihazın mekanik, elektronik ve yazılımsal bileşenlerini iyi tanıması, hatalı müdahaleleri önler ve cihazın kullanım ömrünü uzatır.